Ипотекасы бар қызметкерлер үшін ЖТС төлеу мәселесі: жеңілдіктер мен талаптар Бүгінгі күні ипотекасы бар қызметкерлердің Жеке табыс салығы (ЖТС) төлеу мәселесі қоғамда қызу талқылануда. Заңнамаға сәйкес, ипотека бойынша төлемдер жасаған қызметкерлер ЖТС т

Ипотекалық қарызы бар азаматтарға мемлекет тарапынан салықтық жеңілдіктер ұсынылады. Бұрын бұл құқық тек «Отбасы банкінде» ипотекасы бар адамдарға берілсе, 2025 жылдың 1 қаңтарынан бастап, Қазақстандағы кез келген банкте ипотекасы бар барлық қарыз алушыларға қолжетімді болады (ҚР СК 351-бабы 1-тармағы).

Алайда, қызметкердің жалақысынан жеке табыс салығын (ЖТС) ұстамауға мүмкіндік беретіндігі туралы мәселе туындайды. ҚР Салық кодексіне сәйкес, қызметкердің жалақысының сыйақы төлеуге жұмсалған шығыстарға тең бөлігі (яғни, несие бойынша пайыздар) ЖТС-тан босатылады. Яғни, ЖТС-тан босатылатын табыс тек банкке төленген сыйақы сомасына тең бөлік қана.

Салық кодексінің 351-бабы 3-тармағында салықтық шегерімді қолдану үшін қажетті құжаттар тізімі көрсетілген:

• ипотекалық тұрғын үй қарызы шарты;
• сыйақы сомасы бөлініп көрсетілген ипотекалық тұрғын үй қарызын өтеу кестесі;
• сыйақыны өтеуді растайтын құжат (төлем түбіртегі).

Сондай-ақ, шегерімді қолдану үшін қызметкердің өтініші қажет. Ипотека бойынша ай сайынғы төлемді өтеу кезінде, қызметкер төлемді растайтын құжаттардың көшірмелерін жұмыс берушінің бухгалтериясына ұсынуы тиіс.

Салықтық шегерім тек сыйақы сомасына қатысты, негізгі қарызға қолданылмайды. ҚР СК 351-бабы 2-тармағына сәйкес, шегерім сомасына шектеу қойылған – 118 АЕК-тен аспауы керек. Сыйақы сомасын лимиттен аспау үшін ипотекалық тұрғын үй қарызын өтеу кестесімен ай сайын салыстыру қажет.

Салық кодексінің 351-бабы 4-тармағына сәйкес, салықтық шегерімдер келесі күндердің ең кеші түскен салық кезеңінде қолданылады:

• өтеу кестесі бойынша сыйақыны төлеу күні;
• сыйақыны төлеу күні.

Осылайша, қызметкердің ипотекалық қарызы болуы оны ЖТС төлеуден толық босатпайды. Бұл тек жеңілдік алуға мүмкіндік береді, яғни жалақысының банкке төленген сыйақы сомасына тең бөлігін ЖТС-тан босатуға құқық береді, егер ҚР СК 351-бабы 3-тармағында көрсетілген құжаттар ұсынылса.

2025 жылғы ЖТС есебі мынадай болады:

ЖТС = (Оклад – МЗЖ (10%) – 14 АЕК – МӘМС жарнасы – өтеу кестесі бойынша сыйақы) * 10% = ЖТС.

Мысалы, 2025 жылы қызметкердің айлық жалақысы 200 000 тг. Ипотекалық қарыз шарты мен өтеу кестесіне сәйкес, ол ай сайын 95 000 тг ипотека төлейді, оның ішінде сыйақы сомасы – 25 000 тг. ЖТС-ты есептейміз:

(200 000 – 20 000 МЗЖ – (143 932) – (200 0002% МӘМС) – 25 000) * 10% = (200 000 – 20 000 – 55 048 – 4 000 – 25 000) * 10% = 95 952 * 10% = 9 595 тг ЖТС.

Егер қызметкер сыйақы бойынша шегерімді пайдаланбаса және бухгалтерияға өтініш бермесе, ай сайын оның жалақысынан ұсталатын сома:

(200 000 – 20 000 МЗЖ – (143 932) – (200 0002% МӘМС)) * 10% = (200 000 – 20 000 – 55 048 – 4 000) * 10% = 120 952 * 10% = 12 095 тг ЖТС.

Осылайша, өтініш берген жағдайда, қызметкер ай сайын ЖТС-тан:

12 095 – 9 595 = 2 500 тг үнемдейді.